Łańcuch biokinematyczny – analiza strukturalnej całości

 

Z definicji, łańcuch biokinematyczny to część mechanizmu ruchowego, składająca się z kilku połączonych ze sobą członów, tworzących jedną lub wiele par kinematycznych. Niezrozumiała, czysta teoria? Czym zatem jest ta często używana w świecie treningu i fizjoterapii fachowa fraza?

Prawa biomechaniki, jak każde inne prawa, mają jedną wspólną cechę – są niepodważalne. Na drodze przeciążeń (nie tylko treningowych, ale również życia codziennego) powstają kompensacje, dzięki którym organizm broni się przed uszkodzeniem struktury i poważniejszą kontuzją wyłączającą z aktywności ruchowej na dłuższy czas.

Warto podkreślić, iż pierwsze dolegliwości bólowe kolan, odcinka lędźwiowego kręgosłupa lub barku są sygnałami, które daje nasze ciało sugerując przeciążenia.

Najlepszą opcją na szybkie pozbycie się problemu jest wczesna identyfikacja oraz usunięcie zaburzeń w procesie diagnostyki funkcjonalnej. Niestety wiele osób bagatelizuje problem i ignoruje szansę na szybkie pozbycie się problemu, którą daje nasz organizm.

Warto podkreślić, iż zgłaszane miejsce bólu to aktywne centrum percepcji, zlokalizowane w najsłabszej części globalnej całości. Przyczyna bólu może leżeć głębiej, a na pewno w innym niż wskazywane przez pacjenta miejsce. Słowa Williama Jamesa mówiące o tym, że łańcuch jest tak silny jak jego najsłabsze ogniwo doskonale można odnieść do ludzkiego organizmu w kontekście fizjoterapeutycznym oraz treningowym. Połączenia segmentarne ciała (staw skokowy, kolanowy, biodrowy, kręgosłup lędźwiowy, piersiowy oraz szyjny) są ogniwami łańcucha, które tworzą układ ruchowy. Jego nierozerwalność zapewniają połączenia kostno-stawowe oraz bardzo ważny system koordynujący pracę naszego ciała, czyli system mięśniowo-powięziowy (modne słowo w dzisiejszym podejściu treningowo-fizjoterapeutycznym).

Aby wytłumaczyć jak reaguje ciało na ruch, należy znać mechanizmy funkcjonowania łańcucha biokinematycznego. Transfer energii podczas ruchu przekazywany jest z jednego piętra na kolejne. Obrazowo – pociągając jeden element łańcucha, wpływamy na drugi, który przekazuje siły, aż do końcowego ogniwa. Ta zasada doskonale sprawdza się zarówno w statyce jak i w dynamicznej analizie ciała. Do harmonijnego przepływu energii w trakcie ruchu przyczynia się przede wszystkim odpowiednie przygotowanie elastyczności, długości mięśni (jakość tkanki) oraz świadomość techniki wzorca ruchu (jakość ruchu).

Wyróżniamy dwa rodzaje łańcuchów biokinematycznych, o których chciałbym tylko wspomnieć, ponieważ idea tego wpisu (bloga) jest inna niż recytowanie regułek, które można znaleźć w Internecie i każdej książce z biomechaniki.

Otwarty łańcuch biokinematyczny (open kinetic chain) – to łańcuch, w którym końcowe ogniwo jest swobodne i łączy się tylko z jednym, sąsiednim ogniwem. Są to ćwiczenia izolowanych partii mięśniowych w izolowanym ruchu np. uginanie ramion z hantlami, prostowanie nóg na maszynie, wyciskanie hantli nad głowę stojąc.

 

 

Zamknięty łańcuch kinematyczny (closed kinetic chain) – to łańcuch, w którym końcowe ogniwo jest stabilne. Ruch jednego ogniwa powoduje określony ruch innych ogniw, np. przysiad ze sztangą, klasyczne pompki.

 

 

Łańcuch biokinematyczny – dynamiczna kontrola

Wszelakie kontuzje lub urazy leczone operacyjnie poprawiają mechaniczną stabilizację stawu umożliwiając spełnianie określonej funkcji. Dynamiczna kontrola całego łańcucha kinematycznego to proces, który wymaga aktywacji nie tylko leczonego segmentu ale również innych zintegrowanych z nim części tworzących całość (łańcuch biokinematyczny). Będąc w pełni sił, prewencyjnie warto jest ćwiczyć w staniu, jednorącz/jednonóż oraz antyrotacyjnie zmuszając do pracy mięśnie stabilizujące kompleks lędźwiowo – miedniczno – biodrowy. Ćwiczenia izolowane w otwartych łańcuchach biokinematycznych są wskazane dla odbudowania deficytów fundamentu siły, która jest niezbędna do kształtowania mocy oraz globalnych zintegrowanych wzorców ruchu bardzo często w zamkniętych łańcuchach biokinematycznych.

 

ZAPAMIĘTAJ!

• Łańcuch biokinematyczny to kombinacja kilku rozmieszczonych kolejno stawów, stanowiących kompleksowy układ ruchowy
• Zanim zaczniesz podnosić poprzeczkę na siłowni, znaj swoje najsłabsze ogniwo łańcucha biokinematycznego
• Ogniwo łańcucha zawsze pęka w najsłabszym miejscu
• Ciało tworzy jedną spójną oraz nierozerwalną całość
• Ból to szansa na zadanie sobie pytania: gdzie robię błąd i jak go wyeliminować?!
• Harmonijny przepływ energii w łańcuchu biokinematycznym zapewnia odpowiednia jakość tkanki (elastyczność, długość, konsystencja mięśni) oraz jakość ruchu (globalny wzorzec ruchu)
• Nie bagatelizuj pierwszych objawów bólu oraz przeciążenia. Skonsultuj to ze swoim trenerem/fizjoterapeutą, aby uniknąć kontuzji i przerwy w byciu aktywnym